Naar boven

21.07.2021

Hoe de verandering slaagt

De landbouw ondergaat grote veranderingen. Melkveehouders zoals de familie Mensink en Cecile Fokkert laten zien met welke ideeën zij nu al aan de eisen voldoen.

“Mijn vrouw Elly en ik denken veel na over de bedrijfsvoering en de toekomst van ons melkveebedrijf. Ik ben tenslotte de vijfde generatie die het runt en ik kijk met trots terug op 140 jaar boerderijgeschiedenis. In 2001 nam ik het gemengde bedrijf over van mijn vader: 59 hectare land met aardappelen, bieten, gras en maïs, plus ongeveer 70 koeien. Drie jaar later verkocht ik de akkerbouwactiviteiten om me volledig op de melkveehouderij te concentreren. In het begin had ik 70 Holsteinkoeien. Intussen zijn er 120 kruisingen van Holstein, Fleckvieh, Scandinavisch roodbont en 60 stuks jongvee. Het jaargemiddelde per koe is iets minder dan 9.000 kilo VLOG-melk met een vetgehalte van 4,38 en een eiwitgehalte van 3,63 procent.

Hans Mensink 51, melkveehouder uit Linde, Nederland.

Aanpassen aan verandering

Naast onze 59 hectare land hebben we nog eens 24 hectare gepacht, waarvan twaalf hectare van een vereniging voor landschapsbescherming. We zijn er trots op dat het melkveebedrijf volledige weidegang biedt en sinds 2015 met twee melkrobots werkt. Tot zover de kerngegevens. Net als alle andere melkveehouders moet ik me aanpassen aan de grote veranderingen in de landbouw. Dat is niet gemakkelijk, maar ik probeer er mijn eigen ideeën tegenover te stellen, wat me vooral op het gebied van energiebeheer goed lukt.

Ik heb al jaren een passie voor duurzame energieopwekking en energiebesparing als zodanig. In 2018 heb ik ruim 1.100 zonnepanelen op de schuurdaken geïnstalleerd. In het eerste jaar, 2019, produceerden de panelen ongeveer 250.000 kilowatt elektriciteit. In 2020 heb ik er nog eens 300 geïnstalleerd, waardoor we dat jaar al 310.000 kilowatt konden opwekken. In de winter produceren we op heldere, maar korte dagen nog steeds 1.000 kilowatt, en in de zomer ruim 2000. Onze familie verbruikt ongeveer 100.000 kilowatt per jaar voor ons bedrijf en onze huizen. Het overschot van 210.000 kilowatt verkopen we.

Succesvol door vallen en opstaan

Dat geeft natuurlijk een kick en toen werd ik pas echt gegrepen door de energiebesparingskoorts. Een jaar later installeerde ik twee elektrische boilers en een Milk2Heat-systeem – een Nederlandse uitvinding. Het verwarmt de woning en het leidingwater met een ingenieus systeem: De vers gemolken, warme melk stroomt met een temperatuur van 37 graden rechtstreeks van de koe in de melkkoeltank. Bij het koelen van de melk komt warmte vrij die vroeger gewoon in de buitenlucht verdween. De Milk2Heat-unit onttrekt echter tijdens het koelen de restwarmte aan de melk en transporteert deze naar de tussenopslag van het verwarmingssysteem. Tegelijkertijd zorgt het apparaat voor verdere koeling, zodat de temperatuur van de melk in de melkkoeltank op 3 graden blijft. De warmte wordt zo teruggewonnen voor een nieuwe toepassing.

Via een leiding onder de weg wordt de restwarmte naar het woonhuis op ongeveer 50 meter afstand van de stal geleid. In de koude maand februari was het behaaglijk warm in ons huis en hoefden we, behalve om te koken, geen gas te gebruiken. Onze vloerverwarming draait op de warmte van melk – stel je dat eens voor. Voor mij is het puur comfort en kwaliteit van leven.

“Onze vloer wordt verwarmd door melkkoeien!”

Plezier in energie besparen

Nu zijn zowel de melkveehouderij als ons huis energieneutraal, en lever ik naast melk ook elektriciteit. Dit is een groot voordeel omdat het een andere bron van inkomsten is naast de koeien, die weinig werk met zich meebrengt. Uit economisch oogpunt is de combinatie van subsidies en eigen stroomproductie aantrekkelijk, ook al kun je de zelfopgewekte elektriciteit als grootverbruiker niet zonder meer aan het net terug leveren en verrekenen.

Tijdbesparing door duurzaam ondernemen

Op het gebied van energiebeheer heb ik bereikt wat ik wilde bereiken. Nieuwe projecten kosten op dit moment gewoon te veel geld, dat loont de moeite niet. Maar ik heb al iets anders in gedachten: ik ben op zoek naar een efficiënte en praktische methode om het ruwvoer in de sleufsilo’s af te dekken. Ik heb mijn oog laten vallen op een zelfrijdend, op afstand bedienbaar systeem dat ruwvoer kan bedekken met een dekzeil. Het is uitgerust met een opgerold dekzeil, dat over het ruwvoer wordt getrokken. Om voer te kunnen uitnemen, kan het systeem het zeil een stukje terugrollen. Onze investeringen in robots, duurzame energie, en misschien binnenkort in dit systeem, hebben veel te maken met comfort. Elly en ik willen niet alleen maar de hele dag werken. We willen ook tijd hebben om te leven en voor onze kinderen en kleinkinderen te zorgen. Als dat op een duurzame manier kan – des te beter.”

Cecile Fokkert, 23, jonge boerin uit Holthone, Nederland.

“Wij zijn een echt familiebedrijf. Mijn moeder is de kalverexpert, mijn oom en mijn vader melken de dieren. Bij het melken weet mijn oom precies welke koe hij voor zich heeft en wat de samenstelling van de melk is. Hij zorgt er ook voor dat alles in orde is in de stal en de omgeving. Wij melken met een 30-stands overdekte melkcarrousel en hebben 135 hectare land, waarvan het grootste deel gepacht is: 80 procent grasland en 20 procent maïs. Onze 250 koeien produceren jaarlijks 10.500 liter VLOG-melk.

Om de uitdagingen van de moderne landbouw aan te kunnen, is een sterke intrinsieke verbondenheid met dit vakgebied vereist. Hoe willen we in de toekomst werken? Welk imago moet de landbouw uitstralen? Hoe kun je je beste beentje voorzetten? Zelf wil ik graag zowel met mijn hoofd als met mijn handen werken. Daarom past de veelzijdigheid van de boerderij zo goed bij mij: je moet de problemen met je handen oplossen en met je hoofd plannen ontwikkelen. De consument staat hier centraal.

Ik heb als kind al kennisgemaakt met DOC Kaas. Ik ging mee naar de kaasmakerij en zag daar de prachtige kaaswielen. Waarom liggen ze niet zo op de winkelplank? Waarom weet de consument zo weinig over hoe goed onze producten zijn en hoe ze worden gemaakt? Dat moet veranderen, dacht ik. Sinds eind 2018 ben ik actief in de Jongerencommissie van onze coöperatie. We hebben al veel bereikt, maar ik denk dat we meer naar buiten moeten treden om onze mening uit te dragen en onze passie te delen. Ik zou de consumenten graag het traditionele van de boerderij in een modern jasje laten zien. Om een beetje van onze passie met de mensen te delen en hun met een stuk kaas een voorproefje te geven van het echte boerenleven.

 

“Het vereist de juiste innerlijke houding!”

Traditie speelt een grote rol in de landbouw. Oorspronkelijk hield mijn grootvader varkens en koeien op een kleine boerderij in Den Ham. In 1991 verhuisde hij met mijn oma, ouders en oom naar deze locatie in Holthone. De boerderij was in die tijd een praktijkbedrijf; medewerkers in loondienst voerden onderzoeken uit en er werd geld verdiend met de koeien. Mijn grootvader was een man van weinig woorden, die echter precies wist wat hij wilde.

Hij zette de boerderij op deze locatie voort met 80 koeien en bouwde een nieuwe jongveestal achter de bestaande gebouwen.

Mijn vader en mijn oom Gert bouwden later nog een schuur en de melkstal. Ze verbouwden de voederopslag en breidden de veestapel uit. Iedereen in de familie houdt van dit werk. Alles gaat hand in hand, zonder teamgeest lukt het niet

Als ik er in de toekomst in slaag de mensen een realistisch beeld van de landbouw te geven, dan heb ik veel bereikt.”

Meer artikelen

Meer nieuws op het gebied van bedrijven & coöperaties