Op drie benen

Zo’n 30 jaar geleden dachten Stef en Lenie van boerderij De Tienmorgen: er is hier meer dynamiek nodig! In die tijd hielden ze 60 melkkoeien op een afgelegen boerderij in Noord-Brabant, alles ging goed, maar ze wilden meer leven in de brouwerij. Maar hoe kun je dat realiseren? Door een publiek aan te trekken dat langer blijft dan de duur van een rondleiding, bedachten ze. Een publiek dat geniet van de bedrijvigheid te midden van de idylle en rust van het platteland en dat blijft hangen, dagen- of misschien zelfs wekenlang. En zo openden ze de eerste camping op een melkveebedrijf in Nederland.

Tegenwoordig zwaait Hanneke van Overbeek-Gosens, de dochter van De Tienmorgen, de scepter over het huis en de boerderij. Samen met vader Stef, man Richard, broer Huub en schoonzus Laura runt ze nu het gemengde bedrijf in het Noord-Brabantse Beers. Destijds zorgde de camping van haar ouders er niet alleen voor dat er steeds meer gasten kwamen en het leven op de boerderij spannender werd. Al snel werd duidelijk dat de locatie ook geschikt zou zijn als zorgboerderij. Na verloop van tijd kreeg het speciaal onderwijs de boerderij in het vizier en stuurden ze hun kinderen met een geestelijke en/of lichamelijke beperking ernaartoe, zodat ze konden profiteren van het therapieaanbod in de buitenlucht. Vandaag de dag wordt de boerderij in Nederland officieel beschouwd als een “recreatieoord”.

Sindsdien is de melkveehouderij nog slechts een nevenactiviteit – maar toch veel meer dan een hobby: “De melkveehouderij moet als zelfstandig bedrijf zwarte cijfers schrijven,” aldus Hanneke. “In het begin moesten we onze weg vinden op dit gebied, vooral omdat we zo weinig melk produceerden,” herinnert ze zich. In 2014 besloten ze zich aan te sluiten bij DOC Kaas, waaraan ze vanaf dat moment leveren. “DOC Kaas heeft ons heel goed ondersteund en de samenwerking is vanaf het begin erg prettig.” Ondertussen let echtgenoot Richard van Overbeek-Gosens erop dat de melk volgens de hoogste kwaliteitsnormen wordt geproduceerd. Inmiddels is de melkveehouderij uitgegroeid tot een serieus bedrijf met 30 melkkoeien en 30 stuks jon¢vee. De koeien zijn krachtige, grote, goed ontwikkelde en opvallend mooie rode Holsteins. Geen wonder dat de familie zo succesvol is op veeteeltshows. “Het hoogtepunt was in 2019 toen we deelnamen aan het Europees kampioenschap en in de categorie Roodbont als winnaar uit de bus kwamen,” vertelt Hanneke trots. Onlangs nog presenteerde ze twee winnende koeien op een show.

De roodbonte Holsteins halen gemiddeld een melkproductie van 10.500 kilo met 3,77 procent eiwit en 5,10 procent vet. “We streven niet naar maximale productie,” vertelt Richard, die desondanks bijna drie ton melk per jaar levert. Het voer van de koeien bestaat voor 75 procent uit groenvoer en voor 25 procent uit maïs; daarnaast krijgen de dieren onbeperkt hooi naar behoefte. Richard rijdt het kuilvoer naar het voerhek en de oproepkrachten helpen dan met de kruiwagen bij het verdelen van de maïs. Het krachtvoer wordt via de krachtvoerbox aan de dieren gegeven, zodat ze altijd de juiste hoeveelheid krijgen. “Met goed groenvoer krijg je geweldige melkresultaten”, vertelt Richard, die veel energie steekt in graslandbeheer. Dankzij de extensieve bedrijfsvoering met 16 hectare aangekochte maïs kan hij de dieren de hele winter voeren. Van half april tot november hebben ze weidegang, dag en nacht in de zomer. Om ervoor te zorgen dat de koeien die droogstaan voldoende beweging krijgen, lopen ze het hele jaar door buiten. Ondanks de relatief oude stal liggen de koeien in ruime diepstrooiselboxen met biologisch strooisel, en ook de oude melkstal doet nog steeds dienst. Er zijn geen plannen om het melkveebedrijf uit te breiden. “We willen laten zien hoe we werken met onze kleinschalige dierhouderij,” zo verklaart Richard de liefde voor zorg en professionaliteit op alle gebieden. “Je moet doen wat je leuk vindt en waar je goed in bent – alleen dan zul je slagen.”

Het geheim van succes op veeteeltshows ligt in de juiste taakverdeling binnen het bedrijf. “Hannekes broer Huub melkt de koeien en oproepkrachten helpen ons met de veeteeltshows,” vertelt Richard. Hij hoeft ook niet zelf op de trekker te stappen om het grasland te slepen en te rollen – vrijwillige oproepkrachten doen dit werk graag en campinggasten staan altijd in de rij om te helpen met hooien. Met bijna 50 kampeerplaatsen, kinderfeestjes, natuurwandelingen en chalets zijn er bijna altijd gasten op de boerderij. “Als een koe kalft, staan er wel 25 tot 30 mensen van alle leeftijden om me heen die ik moet uitleggen waarom ik het kalf van de koe scheid,” zegt Richard. “We leggen altijd open en eerlijk uit wat we bij elke stap doen.” De fijn afgestemde driehoek van werkzaamheden functioneert nu al 30 jaar. Hoewel ze met het unieke concept een speciale weg bewandelen in de landbouw en de ups en downs van de sector worden opgevangen door de andere pijlers, staat het bedrijf voor een positieve dialoog tussen landbouw en consument. “De jaarlijkse terugkerende gasten, de enthousiaste oproepkrachten en de bekroonde koeien geven een positief beeld van een sector die veel moet improviseren en proberen om aan de eisen te blijven voldoen,” aldus Richard. “We moeten allemaal een weg vinden – maar opgeven is voor mijn familie en mij absoluut geen optie.”